Hypotheek of studieschuld aflossen: wat is slimmer?

Als je extra aflost, daalt je schuld en hoef je minder rente te betalen. Dat kan veel geld schelen! Je hebt je misschien ook weleens afgevraagd: wat levert nou meer op? Extra aflossen op je hypotheek, of toch op je studieschuld? In dit artikel helpen we je op weg.

Eerst geven we het antwoord dat voor de meeste mensen ongeveer klopt. Daarna gaan we dieper in op hoe moeilijk het eigenlijk is een goed antwoord te geven op deze vraag. Da’s voor de fijnproevers. Helemaal onderaan geven we nog wat algemene tips om rekening mee te houden!

Het snelle antwoord dat meestal klopt

De vuistregel is:

Vermenigvuldig je hypotheekrente met 0,6.

Is dit getal een stuk lager dan 2,0%? In dat geval bespaar je op lange termijn waarschijnlijk meer als je extra aflost op je studieschuld.

Hoe zit dat?

In tegenstelling tot wat je misschien verwacht, levert extra aflossen op je hypotheek vaak niet zoveel op als je zou verwachten op basis van hoeveel rente je betaalt. Dit komt omdat je hypotheekrenteaftrek ontvangt. Besparen op je hypotheekrente betekent ook minder belastingkorting.

Dat werkt zo. Stel dat je 1.000 euro hypotheekrente moet betalen de komende tijd. Door een extra aflossing bespaar je rente, en daardoor hoef je nu misschien nog maar 800 euro rente te gaan betalen. Je bespaart dus 200 euro hypotheekrente.

Maar, die 200 euro hoefde je niet in je eentje te betalen! Daar betaalt de Belastingdienst aan mee via de hypotheekrenteaftrek, vaak zo’n 37-43%. Die korting was in dit geval dus zo’n 80 euro geweest. Je bespaart daarom eigenlijk geen 200 euro, maar slechts 120 euro. O, en de Belastingdienst bespaart ook 80 euro!

Ingewikkeld dus. We geven even een voorbeeld hóe de vuistregel werkt! En waaróm hij werkt.

Uitleg van de vuistregel

Stel je hypotheekrente is 2,5%, en stel dat deze nog 15 jaar vaststaat. Neem verder aan dat je studieschuldrente nu nog 0,0% is en nog één jaar vaststaat.

Als je je hypotheekrente vermenigvuldigt met 0,6 kom je uit op 2,5%*0,6 = 1,5%. Dit is ongeveer je ‘netto’ hypotheekrente – hiermee houden we er rekening mee dat de Belastingdienst zo’n 40% bijdraagt. Vermenigvuldigen met 0,6 geeft dus een beter beeld van je ‘echte’ rente.

En die 2,0% uit de vuistregel is wat je historisch gezien kunt verwachten kwijt te zijn aan je studieschuld. Is je netto hypotheekrente een stuk lager dan dat percentage, kun je dus beter aflossen op je studieschuld.

In dit voorbeeld is de netto hypotheekrente is “een stuk lager dan 2,0%”. Volgens de vuistregel kun je dus beter aflossen op je studieschuld. Zelfs al is de rente daarop in dit voorbeeld nu nog 0,0%.

En waarom gebruik je van die vage termen als “een stuk lager dan 2,0%” en “waarschijnlijk levert het meer op”?

Goede vraag! We gaan nu meer de diepte in. En als je wil afhaken, scroll eerst even door naar beneden! Daar geven we handige tips om rekening mee te houden bij aflossing van je studieschuld of hypotheek.

We gebruiken die termen vooral omdat we niet weten wat de rente gaat doen. We hebben geen glazen bol.

Stel bijvoorbeeld dat je een hypotheekrente van 4,0% hebt (vermenigvuldigen met 0,6 maakt een ‘echte’ rente van 2,4%). De vuistregel zegt dat je dan waarschijnlijk beter kunt aflossen op je hypotheek.

Maar, het kan zijn dat over een jaar de studieschuldrente opeens omhoog schiet, en je hypotheek staat nog lang vast op die ‘2,4%’. Dan had je terugkijkend toch beter kunnen aflossen op je studieschuld. Tja. Achteraf is het makkelijk praten.

Statistiek in plaats van glazen bol

Hoewel we niet in de toekomst kunnen kijken, kunnen we wel iets anders doen. We kunnen iets zeggen over wat rentes historisch gezien ongeveer doen.

We weten bijvoorbeeld dat de kans heel klein is dat de rente op je studieschuld meer dan 10% wordt. En we weten ook dat de hypotheekrente vaak zo’n 1,5-2,0%-pt hoger ligt dan de studieschuldrente.

Dit soort statistiekjes kunnen we gebruiken om beredeneerde schattingen te maken over hoeveel rente we mogelijk kunnen besparen bij een éénmalige aflossing.

En goed nieuws, dat hebben we ook gedaan!

Goed om te weten dat dit schattingen zijn. Ook komt er altijd een stukje vooringenomenheid kijken bij het opstellen van een model. En uiteraard: het verleden geeft geen garantie voor de toekomst.

Honderd rentescenario’s uitgewerkt

Voor dit voorbeeld kijken we naar een studieschuld en hypotheek in lijn met de actuele rentestanden. In dat geval heb je..

• ..een studieschuld met een rente van 2,57%, staat nog 5 jaar vast. Voor de hoogte van de schuld nemen we 50.000 euro.
• ..een hypotheek met een rente van 3,9%, 10 jaar vast. Je krijgt er ook renteaftrek op en de hoogte van de hypotheek is 300.000 euro.
• Voor zowel de studieschuld als hypotheek nemen we een resterende looptijd van 30 jaar.

Laten we even zeggen dat 1.000 euro te besteden hebben: kunnen we beter extra aflossen op de studieschuld, of de hypotheek? Hoeveel rente verwachten we in totaal te kunnen besparen over een periode van 30 jaar?

Hiervoor werkten we honderd rentescenario’s uit op basis van historische rentestanden.

Resultaat: in dit geval kun je beter aflossen op je hypotheek!

In dit voorbeeld levert 1.000 euro aflossen op je hypotheek gemiddeld meer op dan 1.000 euro aflossen op je studieschuld. De totale rentebesparing (over een periode van 30 jaar) bij een eenmalige aflossing van 1.000 euro op je hypotheek komt naar verwachting op zo'n 405 euro uit. Bij aflossen op de studieschuld was de rentebesparing minder: zo’n 359 euro.

Ook interessant is dat er minder spreiding is bij de rentebesparing wanneer je aflost op je hypotheek. Je weet dan dus beter wat je ongeveer zult besparen. De belangrijkste reden hiervoor is de hypotheekrenteaftrek. Namelijk: in simulaties met hoge hypotheekrente ontvang je ook meer renteaftrek. Dat beperkt de spreiding in de uitkomsten.

Bij de studieschuld was de besparing in sommige gevallen zelfs meer dan 600 euro -- dat waren simulaties met hoge rentes.

Dus goed om te beseffen: aflossen op de studieschuld leverde in sommige scenario’s toch meer op. Gaat niet om grote verschillen, maar echt zéker weten of aflossen op hypotheek wel de betere keus gaat blijken kun je niet weten!

Hou er ook rekening mee dat het echt afhankelijk is van je situatie. Loopt de rentevaste periode op je hypotheek bijna af? Is je rente op je studieschuld juist nog een tijd 0,0%? Dan kom je uit op andere resultaten.

En deze simulatie is leuk, maar er zijn andere dingen die ook heel belangrijk zijn om rekening mee te houden.

Daarvoor het volgende kopje!

(En nog een paar details, voor degenen die ik hier een plezier mee doe. Bij het doen van de extra aflossing gaan we ervan uit dat je je maandbedrag ook naar beneden wil aanpassen. Dat mag namelijk als je aflost op je schulden en vinden de meeste mensen wel prettig. Verder, we houden geen rekening met de time value of money, die stelt dat een euro nu meer waard is dan een euro in de toekomst.)

Nóg meer dingen waar je rekening mee moet houden

Nu denk je misschien, mijn hemel, wat een lang antwoord op zo’n simpele vraag. Maar eigenlijk was dit antwoord nog wat te kort door de bocht. Wat voordeliger is hangt van nog veel meer factoren af. We nemen er een paar door.

• Mogelijk krijg je niet over je hele hypotheek de renteaftrek, bijvoorbeeld bij deels aflossingsvrij. In dat geval levert aflossen op je hypotheek een nog grotere besparing op.
• Je hebt mogelijk veel beleggingen en daardoor is het effect dat je studieschuld heeft op box 3-belasting van belang. Deze schuld brengt je vermogen namelijk naar beneden, waardoor je misschien geen box 3-belasting hoeft te betalen. Dan is aflossen op je studieschuld misschien niet slim.
• Je studieschuld is misschien bijna afbetaald, waardoor je een eventuele toekomstige rentestijging niet gaat meemaken.
• Misschien verwacht je dat een deel van je studieschuld wordt kwijtgescholden. Extra aflossen op je studieschuld is financieel gezien dan niet handig.
• Je studieschuld kan je pauzeren, wat maakt dat je het psychologisch prettiger vindt om je hypotheek sneller af te lossen. Die kan namelijk niet op pauze.
• Als je (heel) veel wil aflossen op je hypotheek moet je mogelijk een boeterente betalen. Afhankelijk van wat de rente nu is. Vaak kun je ieder jaar 10% van de oorspronkelijke hypotheek boetevrij aflossen. (Tip: die boeterente kun je mogelijk aftrekken van je inkomstenbelasting.)
• Het kan zijn dat je sneller in een lagere risicoklasse valt door je afbetaling, waardoor je hypotheekrente daalt als je meer aflost.
• Je wil misschien een groter huis aanschaffen. Dan kan het soms handig zijn juist af te lossen op je studieschuld om meer leenruimte te krijgen. (Soms ook niet, hangt af van je terugbetaalregels. Vooral als je in 'SF15' zit levert het extra leenruimte op.)

Om dus een beter antwoord te geven moeten we weten..

• ..of je op je hypotheek volledige hypotheekrenteaftrek krijgt of niet
• ..hoeveel beleggingen je hebt, nu en in de toekomst
• ..hoeveel termijnen je nog te gaan hebt
• ..of je een kwijtschelding verwacht
• ..welke risicoklasse je zit met je hypotheek
• ..hoeveel je boetevrij kunt aflossen
• ..of het verhogen van je maximale hypotheek voor jou van belang is

En we moeten eigenlijk ook inschattingen maken voor dingen die we niet goed weten. Zoals wat de toekomst van de hypotheekrenteaftrek gaat zijn. Daar kunnen we helaas geen statistisch model voor bouwen.

Dus toch maar eens die glazen bol oppoetsen.